Luhang Nawala!

Ni: Jonel Catimbang

Umupo sa balkonahe si Aling Conching, nag-aabang na umuwi ang kanyang tatlong anak dahil may sasabihin siya sa mga ito. Naghintay siya nang matagal hanggang sa umulan kaya nagluto na lamang siya ng pagkain dahil malapit na ang pananghalian habang nagluluto ng makakain dumating si Salvacion ang kanyang anak na nag-aaral sa kolehiyo  na nasa ika-apat na taon  sa kursong inhenyero.

Matapos magluto ng pananghalian lumabas siya ng kusina at iniisip niya kung ngayon na ba ang tamang panahon para sabihin sa kanyang mga anak na may sakit siyang colon cancer at nasa stage 4 na ito. Nangangamba at naaawa siya sa kanyang mga anak dahil maiiwan niya ang mga ito naisip din ni Conching na hindi pa handa ang mga anak niya na mawala siya dahil si Salvacion ay nag-aaral pa, si Concepcion ay wala pang matinong trabaho at si Brenda ay may sakit.

Nagulat siya nang lumapit si Brenda.

“Nay…Nay…gu…tom…na…ako! sabi nito nang mahina.”

Tulala si Aling Conching sa harap ng kanyang anak ngunit inalog siya ni Brenda kaya bumalik siya sa sinabi ng anak.

“Oo…Oo… anak kakain na tayo, ihahanda ko muna ang pagkain sa mesa” Tiningnan niya ulit ang kanyang anak na si Brenda at naluluha ito.  Naisip niya kung anong mangyayari sa anak kung mawala siya. Habang kumakain sina Conching, Brenda at Salvacion biglang bumukas ang pinto at iniluwa nito si Concepcion na kung saan ay wala paring mabuting nangyari sa pagbibilang niya ng poste sa kanilang bayan.

“Nay luluwas nalang kaya ako sa Davao, tiyak doon maraming pagpipilian na trabaho para makapagtrabaho na po ako”

 “Anak magtiis ka nalang muna. Hayaan mo na pagbibigyan ka ng Diyos sa iyong kahilingan”.

 Pait, sakit at takot  ang naramdaman ni Conching nang makita ang tatlong anak na kumakain sa kanyang harapan kaya nangingilid ang luha sa kanyang mga mata sabay singhot sa ilong.

Araw ng lunes umalis si Conching sa kanilang bahay para makipagkita sa kanyang doktor. Inaasahan niya na bubuti ang kanyang kalagayan ngunit mas lalo itong lumala at tinaningan siya ng doktor ng dalawang lingo lamang. Halos maubos na ang kanyang naipong pera na iniwan ng kanyang yumaong asawa tanging ang naiwan lamang ay ang lupa nila sa Alamada, 5 ektarya ito at ang tanim ay niyog at saging. Nakatutulong din ang kita nito sa pag-aaral ni Salvacion at pangangailangan nila sa bahay.

Sa bahay nakaupo si Brenda sa harap ng TV at tumatawa nang malakas sabay palakpak ng dalawang kamay. Galit na galit na lumabas ng silid si Concepcion.

“Hoy!!! Baliw anong ginagawa mo? Nakakabingi ka! Napaka-ingay mo”.

“A..te…tumi…ti…ngin… ako…ng…T…V...”

Pinuntahan ni Concepcion si Brenda at hinampas ito sa braso habang niyuyogyog ang katawan ng kapatid”.

“Sabi ko ang ingay mo! Nakakaintindi ka ba? O gusto mo ingungud kita dyan sa T.V. bwesit kang baliw ka”. Sigaw ni Conception.

Umiyak at nanginginig sa takot si Brenda habang tumatakbo papalayo sa kanyang kapatid. Narinig ni Salvacion ang nangyari sa dalawang kapatid at lumabas ito sa silid.

“Ate bakit mo ginawa iyon kay Brenda? Kawawa naman ang bunso natin”. Wika ni Salvacion

“Huwag kang makialam dito kung ayaw mong madamay sa gulo, Ikaw nakita kita kahapon kasama mo naman yong kasintahan mong sugarol”.

Kinabahan si Salvacion baka  isumbong siya ng  kanyang ate sa kanyang ina kaya nagkibit balikat nalang siya at tumalikod papasok sa kanyang silid. Dumating si Conching sa bahay at nanghihina ito, bigla itong umupo sa kanilang sala at tinawag si Salvacion.

“Anak Salvacion! Pakikuha mo ako ng mainum na tubig”. Lumabas si Salvacion at nagmamadaling kumuha ng tubig para sa kanyang  ina ngunit nagtataka si Salvacion kung bakit ito namumutla at nanghihina.

“Nay saan po kayo galing?” Tanong ni Salvacion.

“Diyan lang sa tiyahin mo sa labasan, nagtanong kasi ako kung pwede bang sumali sa kanilang union ng mga Senior Citizen. “Ganun po ba inay.  Sige po mag-aaral mo na ako kasi may pagsusulit ako bukas”.

Sa itaas ng atik sa kanilang bahay si Concepcion ay may hinahanap na bagay hinalungkat niya ang mga karton na puno ng ipis at alikabok hanggang sa may nakita siyang isang “brown envelop” na may nakasulat na Titulo sa gilid nito. Agad na binuksan niya ang “brown envelop” at nakita niya ang tanging makakatulong sa kanyang problema. Naisip ni Concepcion na magagamit niya ito para magkaroon ng pera papuntang ibang bansa.  Bininta ni Concepcion ang natatanging  lupa na para sa kanilang magkakapatid. Isang daang libo ang halaga ng kanilang lupa na ibininta niya at ginamit niya ang pera sa Placement fee pupuntang Canada. Hindi alam ni Concepcion na ang agency na pinagkatiwalaan niya ay isa palang peke, walang kakayahang magpadala ng mga trabahador sa Canada.

Nag-aabang sa labas ng paaralan si Salvacion at naghihintay kay Roman para masabi niya na nagbunga ang kanilang ginawa. Mataas na ang sikat ng araw at halos dalawang oras nang naghihintay si Salvacion hanggang sa maaninag niya ang isang pamilyar na bulto ng katawan ngunit pag lingon niya hindi pala ito ang taong kanina pa niyang hinihintay hanggang sa nawalan na ng pag-asa si Salvacion. Isang araw nabalitaan na lamang niya sa kaibigan nito na sumama pala sa ibang babae si Roman. Nagpupuyos sa galit si Salvacion at lalong kinabahan kung papaano niya sasabihin sa kanyang ina na halos mag-aapat na buwan na ang kanyang tiyan hindi man ito halata ngunit mababakas ang maliit na umbok ng tiyan kung sisiputin nang mabuti.

Makalipas ang isang linggo lalong lumala ang kondisyon ni Conching, napagpasyahan  niya na ito na ang tamang panahon upang  sabihin sa mga anak ang karamdaman bago mahuli ang lahat. Katabi niya ang bunsong anak na si Brenda. Hinimas-himas ni Brenda ang kanyang kamay “Brenda mahal kong anak huwag mong pahihirapan ang iyong mga kapatid maging mabuti at palaging sumunod ka sa kanila”. Mahina niyang sabi na mangiyak-ngiyak.

Nalaman ni Concepcion na niluko at penirahan siya ng kanyang agency parang binagsakan ng langit at lupa si Concepcion sa harap ng establisyemento ng kanyang pekeng agency. Iniisip niya kung papaano niya ito malulutasan laban sa kanyang ina at mga kapatid ang kanyang ginawa sa lupa nila.

Dumating sa bahay si Salvacion at namumugto ang mata galing sa simbahan, doon siya nagpalipas ng sama ng loob kay Roman. Binuhos niya lahat doon at nagdasal. Ito na ang tamang na panahon na sabihin sa ina ang kanyang pagdadalang tao. Naabutan niyang nag-uusap si Brenda at Conching sa sala.

“Nay, may sasabihin po ako sa inyo”. Huwag po sana kayong magalit” mahina niyang sabi at garalgal ang boses.

“Ano iyon anak ko?”

“Si Roman po iniwan ako” nangiyakngiyak na nagsasalita.

“ Bun…tis po ako inay nagbunga po ang ginawa namin” umiyak nang mahina halos na  mawalan ng ulirat si Conching  sa kanyang narinig hindi siya makapagsalita hanggang sa napaupo ito. Biglang dumating si Concepcion at nakita ang ina na nanghihina.

Lumapit si Concepcion sa ina at naglakas loob na sabihin ang ginawang pagbenta ng lupa.

“Nay! May sasabihin po ako”

“ Nay patawad po naibenta ko ang lupa natin.

“Niloko po ako ng agency na binayaran ko! Umiiyak ng malakas.

Nabigla si Salvacion at nilapitan si Concepcion, galit na galit ito.

“Ano! Bininta mo ang lupa natin? Wala ka talagang hiya! Mukhang pera ka, hindi mo lang man ba naisip na kailangan natin yan! Bobo ka talaga, hindi ka nga matanggap-tanggap sa trabaho mo nagpaloko ka pa, ngayon saan tayo pupulutin?

Nagsalita si Brenda sa magkakapatid.

“A…te Sal..vacion. May kalaro na ako yehey, ang saya-saya” sabay talon at palakpak

“Ano sinong buntis?” pasigaw na sabi ni Concepcion

Napaatras si Salvacion na namumutla sa sinabi ni Concepcion.

“Si.. a..te.. Sal..vacion..” sabi ni Brenda na may ngiti sa labi

Biglang hinarap ni Concepcion at hinawakan sa magkabilang braso si Salvacion.

“Wow ang galling mo ah! Kung makapagsalita ka ng bobo sa akin ikaw pala itong mas bobo, akala mo wala kang ginawang kababuyan sa ating pamilya”

Natigilan sa pagbabangayan ang dalawang magkapatid nang marinig si Brenda na umiyak nang malakas at niyakap ang ina. Hanggang sa nagsalita si Conching sa huling pagkakataon.

 “Mga anak mahal na mahal ko kayo huwag niyo pabayaan ang isa’t isa.”

Natulala ang magkakapatid at humagolgol sa pag-iyak.

“ Nay” sabi ng tatlong magkakapatid sabay yakap sa ina.

 Doon nalaman nina Salvacion at Concepcion na ang tunay na kalagayan ng kanilang ina. Awang awa ang dalawa sa kanilang ina. Kung hindi lang sana sila busy sa kani-kanilang buhay sana ngayon ay narito pa ang kanilang mahal na ina. Naisip ng dalawa na mahirap ang walang ina sa buhay.